GGO's: tussen mythe en werkelijkheid

Met enige vertraging door de heisa van Charlie Hebdo, maar dit mag ik niet laten schieten. Op 13/01/2015 keurde het Europees Parlement een akkoord goed dat mogelijk maakt voor een lidstaat om GGO's te verbieden. Dit gebeurde onder druk van groene partijen en ngo's, maar zelfs dan nog zijn zij niet tevreden. Een reactie van Bart Staes stelt zelfs dat er een samenzwering is om juist meer GGO's toe te laten en dat deze anti-Europees en anti-democratisch is. Waarom is er nu zoveel tegenkanting voor GGO's?

Het onderliggend probleem

Om de ontwikkeling van GGO's te begrijpen moet er één en ander uitgelegd worden.

In de ecologie kenmerkt de populatie van elk wezen zich aan de draagkracht. Deze is het maximaal aantal monden dat het milieu kan onderhouden. Verscheidene factoren beïnvloeden deze draagkracht, één belangrijke is voedsel. Als de populatie diens draagkracht overstijgt, dan crasht deze onherroepelijk.

De mens heeft sinds de ontdekking van de landbouw de draagkracht artificieel kunnen verhogen. Door de groene revolutie is de landbouwproductie in stijgende lijn. Meer intensivering, meer bestrijdingsmiddelen, meer bemesting, enz. heeft dit mogelijk gemaakt. Daardoor kon goedkoop voedsel geproduceerd worden en konden exotische vruchten het hele jaar door gegeten worden. Zonder de agrarische vooruitgang kon onze westerse maatschappij niet bestaan.

De wereldbevolking is daarentegen ook in stijgende lijn. Sinds enkele jaren stijgt de landbouwproductie niet sterk genoeg om de bevolkingstoename te compenseren. Daardoor stagneert de landbouwproductie per capita. Ook is er een kentering gaande, vele landen worden meer en meer geïndustrialiseerd en gaan onze voedselverslindende attitude overnemen. Als we er niet in slagen onze draagkracht te verhogen, kan er massaal voedseltekort ontstaan met alle gevolgen van dien.

Onze planeet is over zijn limiet aan het gaan en de klimaatsverandering zet het hele systeem nog meer onder druk. Landbouwproductie kan zelfs gaan dalen door extreme droogtes. Meer landbouwgrond bij maken is amper mogelijk; de planeet is volgebouwd en er is nog maar weinig natuur over. Daarbovenop wordt veel landbouwgrond ingezet voor bio-olie, daardoor gaan onze energiebehoeften rechtstreeks in concurrentie met onze voedselbehoeften.

Dit is allemaal een zeer depressieve visie. Het wijst erop dat er dringend actie moeten onderneemt worden. Een grote hap uit het budget van de landbouwgrond wordt genomen door de veehouderij. Vlees kost veel landbouwgrond voor enerzijds het veevoeder en anderzijds mogelijkheden tot begrazing.

Een mogelijkheid is gewoonweg het minderen van vleesconsumptie. Sensibiliseringsacties brengen weinig soelaas, de Vlaming is en blijft een bourgondische eter en zal zijn portie biefstuk niet laten. Men kan overwegen voor een vleestaks, maar deze zal voornamelijk de armen pijn doen. Het modewoord tax shift is hier aan de orde, een groente-en-fruitvoordeel moet dit balanceren. Het is de vraag hoe veel vrijheden men moet opofferen voor het milieu en/of de regering stiefmoederlijk ons in de juiste voedselgewoontes moet aanleren d.m.v. nog een belasting.

Een andere, futuristische mogelijkheid is kweekvlees. Men kan uit stamcellen vlees kweken in een petrischaal zonder dat er echte koeien te pas komen. Deze techniek moet nog verfijnd worden en het duurt nog even voordat deze het huidig vlees kan vervangen. Maar zal de consument dit pikken?

Een laatste mogelijkheid is het opdrijven van de efficiëntie, en hier komen GGO's bovendrijven.

GGO's: the good, the bad and the ugly

GGO's zijn Genetische Gemodificeerde Organismes. Ze zijn niet nieuw, wetenschap kan al enkele tientallen jaren organismes genetisch modificeren. Diabetici mogen gelukkig zijn, zonder GGO's zou hun insulinespuiten handenvol geld kosten. Door bacteriën en gisten te manipuleren kon men insuline produceren op industriële schaal. Zonder die technische vooruitgang konden grote aantallen mensen niet leven. Dit is een voorbeeld van hoe positief GGO's kunnen zijn.

Groene partijen en ngo's fulmineren tegen andere GGO's, namelijk planten en dieren. Dit brengt GGO's buiten het labo in de open ruimte en voor hen is dit gevaarlijk. Een belangrijk kritiekpunt is het gevaar op genetische contaminatie: men vreest dat de GGO's zich gaan spreiden in de natuurlijke populatie en deze gaan wegconcurreren. Hun angst is gegrond, en dit vraagt voor strenge regulering.

Men kan GGO's niet in labo's houden, maar goed afgesloten serre's en veiligheidsprotocols kunnen genetische contaminatie vermijden. Bv. die serre's moeten een filtersysteem hebben zodat genetisch gemodificeerde pollen niet buiten kunnen, noch bestuivers binnen kunnen. Deze laatste moeten hun functie behouden; door bijenkasten binnenin de serre te plaatsten, kan bestuiving nog altijd plaatsvinden. De boer zelf zal speciale kledij moeten dragen om pollen daarop niet uit de serre te doen transporteren. Het moet duidelijk zijn dat open en bloot een GG aardappelveld houden ecologisch onverantwoord is.

Dit brengt ons bij de boer, deze mag niet vergeten worden. Zulke voorzorgen kosten een smak geld. Een mogelijkheid is financiering vanuit de overheid. Dit is niet mogelijk door de kleine budgettaire ruimte. Een andere mogelijkheid is financieren vanuit de bedrijven die de GGO's maken. De circulaire economie kan zijn intreden doen: het bedrijf levert faciliteiten en zaden aan de boeren terwijl de boeren huur en een deel van de winst betalen.

Een tweede terecht kritiekpunt is de mogelijkheid tot allergieën. Een plant kan door zijn gewijzigd genoom (d.w.z. het geheel aan genen) andere of gewijzigde allergenen bevatten. Dit geldt ook voor klassiek veredeling, alleen de tijd kan ons leren of een plant allergeen geworden is of niet. Omgekeerd gebeurt ook, men kan planten niet-allergeen maken door bv. GG tarwe te produceren zonder gluten. Die afweging doet mij eerder neigen naar het gebruik van GGO's. Sowieso moet dit eerst uitgebreid getest worden. Europese regels zijn de strengste ter wereld en hebben verscheidene systemen ingebouwd om onze gezondheid te beschermen.

Angstzaaiers en mythificaties

Het spijtige aan de discussie dat groene partijen en ngo's de discussies domineren. Zij kunnen zonder tegenstand wetenschappelijke onzin spuien, tot in het absurde. Hun doel: een negatief stigma kleven aan GGO's tot het uiteindelijke een taboe is. Men moet daartegen in het verzet gaan.

Het meest absurde is dat het eten van GGO's slecht zou zijn omdat men zelf die genen gaat incorporeren in het menselijk DNA. Nee ik verzin dit niet, er zijn mensen geloven dat we in mutanten gaan veranderen! Baarlijke nonsens natuurlijk, in het maag- en darmstelsel wordt al het DNA (natuurlijk of GGO) kapot geknipt tot zijn universele componenten. Er blijft geen spoor achter en er is absoluut geen gevaar.

Ook zouden GGO's niet helpen aan de milieu- of gezondheidsproblematiek. Die laatste is al ontkracht, GGO's bestaan al met meer vitaminen en Vlamingen zijn bereid om daarvoor meer te betalen. De technologische ontwikkeling gaat zo snel, het is een kwestie van tijd voordat men gewassen kan kweken in onmogelijke condities. GGO's bieden wél een oplossing.

Een meer ideologisch-geïnspireerd tegenkanting is het zogenaamd GGO veevoeder. Greenpeace wilt dat koeien die GGO veevoeder hebben gegeten dat deze een etiket krijgen. Greenpeace laat het lijken alsof die koeien besmet zijn zoals radioactiviteit of een ziekte. In de naam van de vrije keuze vindt Greenpeace dat mensen moeten weten waar hun eten vandaan komt. Ik trek dit democratisch recht niet in twijfel, maar Greenpeace misbruikt dit. Hun enige drijfveer is om mensen zo bang te maken dat ze irrationeel elke vorm van GGO's gaan vermijden.

Het stoort mij enorm hoe kregelig groenen kunnen reageren. Als een hond van Pavlov gaan ze onmiddellijk in rage mode als iets hen niet zint. De uitlating van Bart Staes dat de beslissing van het EP ondemocratisch en anti-Europees is, is een politieker onwaardig. De enige on-democraat en on-Europeaan is hemzelf.

Conclusie

GGO's zijn een noodzakelijk onderdeel om met de huidige problematiek om te gaan. GGO's hebben nadelen, maar deze kunnen opgelost worden. Groene partijen en ngo's misbruiken de onwetendheid van mensen om deze bang te maken.

Ik roep op om alle academici, bedrijven en overheid een tegencampagne organiseren om de mensen te doen informeren. Vrije keuze is een democratisch goed, maar deze moet gemaakt worden op basis van ratio niet emotie.


Reacties